Pi Network hiện tượng giải mã: Bất chấp những hoài nghi, vẫn có hàng triệu người điểm danh hàng ngày?

Pi Network (PI) kể từ khi ra mắt vào năm 2019 vẫn là một trong những dự án gây tranh cãi nhất trong lĩnh vực tài sản tiền điện tử. Mặc dù đối mặt với những hoài nghi nghiêm trọng, cùng với việc trì hoãn ra mắt kéo dài nhiều năm và mô hình vận hành không minh bạch, Pi Network vẫn duy trì được sự gắn bó và nhiệt huyết đáng kinh ngạc từ người dùng, thu hút hàng triệu người điểm danh hàng ngày để khai thác. Bí mật gì ẩn sau hiện tượng mâu thuẫn này? Tại sao trong khi các nhà đầu tư chuyên nghiệp thường tránh xa, công chúng lại đổ xô vào nó?

Pi Network: khoảng cách lớn giữa cam kết và thực tế

（Nguồn: CoinTelegraph）

Pi Network được thành lập vào năm 2019 bởi một nhóm sáng lập tự nhận có nền tảng từ Đại học Stanford, với khẩu hiệu "định nghĩa lại khai thác tài sản tiền điện tử", cam kết người dùng không cần thiết bị chuyên nghiệp, chỉ cần thông qua ứng dụng điện thoại thông minh để "khai thác" lấy Pi coin. Dự án này sử dụng giao thức đồng thuận sao (SCP) và cơ chế "vòng an toàn" xã hội, thay vì chứng minh công việc truyền thống (PoW), tuyên bố rằng điều này sẽ tạo ra một hệ sinh thái tài sản tiền điện tử bao trùm hơn.

Tuy nhiên, con đường từ cam kết đến thực tế lại vô cùng dài dằng dặc:

Năm 2019: Dự án khởi động, cam kết mở mạng chính trong thời gian ngắn.

Tháng 2 năm 2025: Sau nhiều lần trễ, Pi cuối cùng đã mở mạng chính mà mọi người mong đợi.

Hiện trạng: Vấn đề trễ trong di chuyển, KYC bị tồn đọng, việc truy cập không đồng đều vẫn còn tồn tại.

Giá Pi coin cũng đã trải qua sự biến động mạnh mẽ, từ mức cao gần 3 đô la vào đầu năm 2025 đã giảm xuống khoảng 0,34 đô la vào tháng 9 năm 2025, với mức giảm lên tới 90%.

Năm tín hiệu nguy hiểm: Tại sao các nhà đầu tư chuyên nghiệp tránh Pi Network

Mặc dù Pi Network tuyên bố có hàng chục triệu người dùng, nhưng các chuyên gia và nhà phân tích về tài sản tiền điện tử thường hoài nghi về điều này, chủ yếu dựa trên năm vấn đề chính sau đây:

1. Cấu trúc kiểm soát tập trung cao

Mạng Pi mặc dù tuyên bố là "mạng mở", nhưng thực tế quyền kiểm soát tập trung cao vào đội ngũ cốt lõi. Tất cả các nút xác thực vẫn được các nhà phát triển của dự án điều hành chứ không phải các thành viên cộng đồng độc lập, điều này trái ngược với nguyên tắc cơ bản về phi tập trung của tài sản tiền điện tử.

2. Kinh tế học token không minh bạch

（Nguồn: CoinTelegraph）

PI đã thiết lập tổng cung tối đa là 1000 tỷ token, phân bổ như sau:

· 65% được sử dụng cho phần thưởng khai thác trong cộng đồng

· 20% được sử dụng cho đội ngũ cốt lõi

· 10% dùng cho quỹ dự trữ

· 5% được sử dụng cho tính thanh khoản

Tuy nhiên, lượng lưu thông thực tế phụ thuộc vào số lượng token chuyển sang mạng chính, và quá trình này được kiểm soát chặt chẽ, thiếu tính minh bạch. Điều đáng lo ngại hơn là một ví bí ẩn có tên "GAS...ODM" đã âm thầm tích lũy được 331 triệu Pi coin, gây ra nghi ngờ về thao túng thị trường.

3. Cơ chế giới thiệu giống như tiếp thị đa cấp

Cơ chế tăng trưởng cốt lõi của Pi Network phụ thuộc vào việc giới thiệu và mở rộng "vòng an toàn". Người dùng mới phải tham gia bằng mã mời của người dùng hiện tại. Mỗi lần mời thành công sẽ nhận được phần thưởng khai thác thêm 25%, hệ thống tuyển dụng theo cấp này rất giống với mô hình tiếp thị đa cấp (MLM).

4. Vấn đề niêm yết hạn chế và thanh khoản

Ngay cả sau khi mạng chính được khởi động, nơi giao dịch của Pi vẫn chỉ giới hạn tại các sàn giao dịch như Gate, các nền tảng khác từ chối niêm yết Pi do các vấn đề về kinh tế token và tập trung hóa, điều này nghiêm trọng hạn chế tính thanh khoản và cơ chế phát hiện giá của nó.

5. Rủi ro về quyền riêng tư do KYC tập trung mang lại

Để di chuyển Pi khai thác sang mạng chính, người dùng phải trải qua xác thực "Biết Khách Hàng" (KYC), tải lên giấy tờ tùy thân của chính phủ và hoàn thành nhận diện khuôn mặt. Những dữ liệu nhạy cảm này được lưu trữ trên máy chủ tập trung, không phải trên hệ thống do người dùng kiểm soát, gây ra rủi ro nghiêm trọng về quyền riêng tư và an ninh.

Giải mã sức hấp dẫn bền vững của Pi Network: Tại sao hàng triệu người vẫn đang "Khai thác"?

Đối mặt với nhiều vấn đề và sự nghi ngờ như vậy, tại sao Pi Network vẫn có thể giữ được sự gắn bó mạnh mẽ của người dùng? Có bốn yếu tố tâm lý và xã hội chính đứng sau hiện tượng này:

1. Sức hấp dẫn tâm lý tham gia không rào cản

Sức hấp dẫn lớn nhất của Pi Network nằm ở ngưỡng tham gia cực thấp:

· Không cần đầu tư vốn

· Không cần kiến thức chuyên môn

· Thiết bị khai thác không cần tiêu tốn điện

· Mỗi ngày chỉ cần nhấn một lần nút để xác nhận "Khai thác"

Mô hình tâm lý "không có rủi ro, khả năng lợi nhuận cao" này rất thu hút những người dùng bình thường thiếu kinh nghiệm về tài sản tiền điện tử, đặc biệt là ở các quốc gia thị trường mới nổi. Theo phân tích mạng, người dùng chính của Pi Network đến từ Việt Nam (10,2%), Hàn Quốc (8,2%), Ấn Độ (6,66%), Hoa Kỳ (6,6%) và Ethiopia (5,2%).

2. Sự nhận diện và cảm giác thuộc về cộng đồng

Pi Network đã thành công trong việc tạo ra một cảm giác cộng đồng mạnh mẽ:

· Người dùng tự xưng là "Tiên phong" (Pioneers)

· Điểm danh hàng ngày, giới thiệu và xây dựng đội ngũ tạo thành nghi thức xã hội

· Các sự kiện như PiFest và "Bản đồ Pi" tăng cường sự gắn kết trong cộng đồng

Cảm giác thuộc về và nhận diện tập thể này có giá trị hơn nhiều so với lợi nhuận kinh tế thực tế đối với nhiều người dùng, giải thích tại sao ngay cả khi giá token giảm 90%, sự trung thành của người dùng vẫn rất cao.

3. Thiết kế bao trùm ưu tiên hành động

Pi Network định vị mình là "Tài sản tiền điện tử của thời đại điện thoại thông minh", loại bỏ những chiếc ví phức tạp và thiết bị khai thác, biến việc tham gia thành thao tác một chạm. Thiết kế này đặc biệt thu hút những người:

· Người dùng không có nền tảng kỹ thuật

· Nhóm người thiếu tài khoản ngân hàng

· Những người mới bắt đầu quan tâm đến tài sản tiền điện tử truyền thống nhưng lại e ngại

Trong bối cảnh số lượng người dùng điện thoại thông minh toàn cầu sẽ vượt quá 6,9 tỷ, chiến lược này nhắm đến một nhóm người dùng tiềm năng lớn hơn nhiều so với thị trường tài sản tiền điện tử truyền thống.

4. Kinh tế của hy vọng và ước mơ

Kể chuyện của Pi Network cố ý chú trọng vào tầm nhìn dài hạn, chứ không phải tính thực tiễn hiện tại. Đối với nhiều người dùng, tham gia vào Pi không chỉ là một khoản đầu tư, mà còn là một niềm hy vọng:

· Hy vọng những người tham gia sớm sẽ nhận được phần thưởng phong phú

· Hy vọng trở thành người áp dụng sớm Bitcoin tiếp theo

· Hy vọng thay đổi vận mệnh kinh tế thông qua hành động đơn giản

Mô hình tham gia được thúc đẩy bởi hy vọng này đã định nghĩa lại các vấn đề như trễ chuyển nhượng hoặc hạn chế niêm yết thành những trở ngại tạm thời, thay vì những khiếm khuyết cơ bản.

Tương lai của Pi Network: Bước ngoặt sắp đến

Sự bền vững của Pi Network chưa bao giờ là biểu hiện của giá cả ngắn hạn, mà là khả năng của nó trong việc chuyển đổi sự tò mò của công chúng thành các chức năng thực tế. Đối với những người quan sát và tham gia, bốn chỉ số chính sau đây sẽ quyết định hướng đi trong tương lai của nó:

Quá trình phi tập trung: Liệu đội ngũ cốt lõi có thực sự trao quyền, cho phép các xác thực viên độc lập tham gia vào quản trị mạng.

Niêm yết trên sàn giao dịch chính: Thái độ của các sàn giao dịch lớn như Binance sẽ ảnh hưởng lớn đến tính thanh khoản và giá trị của Pi.

Phát triển hệ sinh thái: Sự xuất hiện của ứng dụng thực tế và các tình huống sử dụng có thể chứng minh giá trị của dự án hơn cả quảng bá.

KYC và tiến độ di chuyển: số lượng người dùng trên chuỗi minh bạch và liên tục tăng trưởng là nền tảng của bất kỳ nền kinh tế chức năng nào.

Nếu những cột mốc này có thể tiến triển suôn sẻ, độ nóng của Pi Network có thể cuối cùng chuyển hóa thành giá trị thực chất. Nếu tiến trình vẫn tiếp tục đình trệ, thì dự án này có thể cuối cùng được chứng minh là một "mánh khóe thu hút sự chú ý" được thiết kế tinh vi, sản phẩm chính của nó luôn là hy vọng, chứ không phải là chức năng thực tiễn.

Dù kết quả ra sao, hiện tượng Pi Network đã cung cấp cho chúng ta một nghiên cứu điển hình sâu sắc về xã hội học và tâm lý học, cho thấy sức hấp dẫn vĩnh cửu của con người đối với những cam kết rủi ro thấp, lợi nhuận cao, cũng như sức mạnh mạnh mẽ của sự công nhận cộng đồng trong kỷ nguyên số.