Trong những năm gần đây, hệ thống tài chính toàn cầu đang trải qua một cuộc cách mạng thầm lặng nhưng sâu sắc. Từ lâu, đồng đô la Mỹ đã chiếm ưu thế trong thương mại quốc tế, Ngoại hối và dòng vốn xuyên biên giới. Tuy nhiên, kể từ năm 2022, chúng tôi đã quan sát thấy một xu hướng "giảm sự phụ thuộc vào đô la" đang hình thành.

Sự xuất hiện của xu hướng này không phải là ngẫu nhiên. Các lệnh trừng phạt tài chính do xung đột địa chính trị gây ra đã khiến nhiều quốc gia nhận ra những rủi ro tiềm ẩn của việc phụ thuộc quá mức vào một hệ thống tiền tệ duy nhất. Các nền kinh tế mới nổi như Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil bắt đầu tích cực khám phá việc sử dụng đồng tiền nội tệ hoặc tiền tệ của bên thứ ba để thanh toán thương mại. Đồng thời, các quốc gia ở Trung Đông và Đông Nam Á đang tăng tốc xây dựng hệ thống thanh toán khu vực để giảm bớt sự phụ thuộc vào đô la.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ) quyền rút vốn đặc biệt ( SDR ) cũng đã thu hút lại sự chú ý của cộng đồng quốc tế, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong một số tình huống tài chính xuyên biên giới. Theo dữ liệu mới nhất từ SWIFT công bố năm 2024, tỷ lệ đô la Mỹ trong các khoản thanh toán toàn cầu đã giảm từ 45% vào năm 2022 xuống còn 39%, trong khi tỷ lệ của euro và nhân dân tệ thì đang tăng lên đều đặn.

Mặc dù đồng đô la vẫn là đồng tiền thống trị trong hệ thống tài chính quốc tế hiện tại, nhưng vị thế của nó đang đối mặt với những thách thức cấu trúc. Trong bối cảnh như vậy, các nền tảng công nghệ tài chính mới nổi có khả năng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lại cấu trúc tiền tệ toàn cầu. Ví dụ, những nền tảng kết hợp lợi suất tài sản vật chất, stablecoin và tái thế chấp Bitcoin có thể cung cấp những ý tưởng và giải pháp mới cho sự phát triển đa dạng của hệ thống tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, quá trình phi đô la hóa không hề suôn sẻ. Sức mạnh kinh tế của Mỹ, độ sâu và tính thanh khoản của thị trường tài chính, cũng như ảnh hưởng trong quản trị toàn cầu, vẫn là những yếu tố quan trọng hỗ trợ vị thế của đồng đô la. Hơn nữa, việc tìm kiếm một loại tiền tệ quốc tế có thể thay thế hoàn toàn đồng đô la cũng không phải là điều dễ dàng.

Trong tương lai, hệ thống tài chính toàn cầu có thể phát triển theo hướng đa dạng hóa và bao trùm hơn. Các ngân hàng trung ương và tổ chức tài chính các quốc gia cần theo dõi sát sao xu hướng này, điều chỉnh chiến lược kịp thời để đối phó với những cơ hội và thách thức có thể xuất hiện. Đồng thời, cộng đồng quốc tế cũng cần tăng cường hợp tác, cùng nhau xây dựng một hệ thống tiền tệ quốc tế ổn định, công bằng và bền vững hơn.